Pr?ni raz (eBook)

1. Another Brick in the wall

Diana Šołćina

Wow! Tak to potajkim klinči, hdyž so nós złama! W refleksu wu­­třa­­sech sej ruku. Dyr hišće po łochću do ramjenja šće­botaše.

To je sej wón zasłužił! Bjez diskusije. Jeho rěče, jeho šću­wan­je, přeco na słabšich a potom na mnje! A to bě jeho zmylk! Sym jeho warnowała, zo to jónu wobžaruje. Přiwšěm je lubušk wu­čerki, lesćiwy mudračk. Móže so tak rjenje smjeć a šarmantne rěče wjesć. A potom ći mječ do chribjeta storči. Njehlada ći do woči, nima stila. Nětko pak ma złamany nós. Njebě planowane a za­mołwiła so tež hnydom sym. Ale je předaloko šoł!

»Ty sy won!« Wón njetrjebaše tute słowa ani wuprajić. Daše je kaž měd na mnje kapać, jenož z wočomaj. Wobžarowach swo­je zamołwjenje.

»Mój dźemoj!«, bjakaše wučerka do ćišiny rjadownje, po tym zo bě toho snoba do chorownički dowjedła. Njeje widźała, kak je z jaskrawymaj wočomaj na mnje wudźěrał, njeje to widźeć chcyła.

Dźěch za njej. Za zatrašnje klepotacymaj pjenkomaj. Ćmo­we kudźerje pjerowachu w porst tołstych cybach tam a sem, slě­bro so w nich chowaše. Je Meduza. Z kóždej kročelu cele­brěrowaše dobyće. Skónčnje je mje lepiła, skónčnje su so wšě jeje předsudki wopodstatnili. »To bě twoja poslednja šansa«, je šćerčała. »Nětko je kónc.« Sutaše na mnje, ale skamjeniła njejsym! Njech ma swoje wjeselo, njech knježi tu na prózdnych chódbach.

Chódba kaž tunl, durje za durjemi a jedyn róžkaty rum za druhim. Jedyn kaž druhi, uniformita twarjenja će rano šlap­nje a popołdnju zaso wuplunje! A mjeztym zwoblěkaja će płašć šěreje wědy, kóždemu samsny, wšojedne, hač je ći přewuski, přešěroki abo hač so w nim zhubiš. Slepa hasa.

Tam wón steješe. Stólc, na kotrymž běch hižo husto se­­-
d­ź­ała. Čakaš, zo će knjeni direktorka nutř woła a wšo so wo­spjetuje. »Jako holca!« Ale što wočakuje! »Njechaš so do­cyła polěpšić a přeměnić!« Ně, derje spóznała, ty stara koza! Nje­přeměnju so. Njesprawnosć wostanje njesprawnosć a byr­njež w smartnym outfiće po swěće chodźiła!

Sydnych so a čakach na wotprawjenje abo štož tež přeco. Meduza zaklepa.

»Prošu dočakajtej chwilu, knjeni direktorka ma hišće wopyt«, dósta pjenkata za wotmołwu.

Nerwozna z nohu kiwkajo sydny so pódla mje, ale hnydom, jako so durje znowa wotewrěchu, zaskoči a smaleše nutř. Z běrowa direktorki wustupi swójba. Po wšěm zdaću swójba. Mać, wulka, ćmowowłosata žona z miłymaj wočomaj a tola kruće na dźowku hladajo. Knyski porstow běchu běłe, tak kruće jězdny stoł dźeržeše. W nim sedźeše z pozběhnjenej brodu holca. Somoćanej zelenej wóčce na mnje hladaštej, nic so prašejo, skerje wědźo, zo mje za durjemi ničo dobre njewočakuje. Nan, sylny po postawje, so njewěsće wobhla­dujo rozžohnowa.

»Je mi žel, bjez pomocnych srědkow to njeńdźe«, słyšach direktorku rěčeć. »Naša šula drje je wulkotnje wuhotowana, ale přidatne zastaranje je naročne dźěło a njehodźi so tak bjeze wšeho z kolegijom zdokonjeć. Dyrbiće prošu zrozumić, zo mamy rozsud ze zarjada wočaknyć.«

»Da so před tutym zarjadom ze stanom zasydlu«, nan wot­šedši bórbotaše.

»Pój nutř«, zahrima wótry hłós direktorki. A potom znate prózdne frazy a přizwolenja: Ně, ženje wjac. Haj, ja so po­lě­pšu. Wězo, sym so zamołwiła. Jasne, zo bě to wopak. STOP! Wopak? Ně, wopak to njebě! Při tym wostanu! Stej pot­łóčowanje a šikana sprawnej? Nihdy! Z krutym rjapom při­wzach wusud.

Z duri na chódbu stupajo dyrbjach so tola skrótka zhrabać. Štyri tydźenje suspendowana. To je sylny tobak. Ale sylzy žane njewidźa. Na te móža dołho čakać. Nadawki dóstanu připósłane a mam je online wotedać. Potajkim zaso raz homeschooling. A list za staršeju. Taj budźetaj so dźakować. Ale poprawom staj samaj wina! Jeju kubłanje!

Kurjenc to je, ničo druhe. Ně, njejsym wopak jednała. Pře­hnate snano bě, ale nic wopak! Njesprawnosć prosće nje­znjesu. Tele »Ty jako holca!« nihdy nanihdy akceptować nje­cham. Hdyž to hižo słyšu! A wón? Wón jako hólc? Pleće intrigi a wozmje nam wšěm dych, nichtón njezwěri sej słowčka piknyć. Stajnje so zaso wuwinje a tamni leža w próše. Nó haj, znajmjeńša w při­chodnym času swój nós tak wysoko njesć njebudźe. Ach, to bě njetrjebawše. Namóc je hnój. Ale je pro­­wo­kował! A jeho wohidne smjeće, te je so mi zašćěpiło.

Skónčnje doma bě diskusijne koło ze staršimaj a bratrom posledni akt dnja! Njemóžach ničo znapřećiwić. Maja prawje, bě přewjele, běch přehruba. Namóc njeje ženje rozrisanje! Nanowe słowa ržachu w mojimaj wušomaj. Mam prawu měru namakać, haj wězo, zo mam. Ale hdyž je sud połny, potom ći žana měra njepomha! Potom so prosće wšitko wuliwa! Shit! A mi tu jenož jendźelske słowo po hłowje šuskaše. Nje­dawaja da žane prawe serbske słowa za sakrowanje??? Tež tajka ideja wote mnje! So sadźić a cyły měsac jenož serbske słowa wužiwać!

Ležo na łožu pytach mjez zornjatkami hrubeho wobmjetka sćěny za słowami. Je tam namakać pak bě tak praw­dźe­­podob­ne kaž, kaž, kaž ničo. Ničo! Ničo so njehodźeše! Za­chri­bje­tni dobudu, sprawni su ći słabi. Wšojenakojo wšudźe łaža a sebi a nam swět po swojim słodźe spasla. Njewidźa nje­­­spraw­nosć. Njechaja ju widźeć! Přeco dale moje mysle šuskachu! Pah!

Hrimot nakładneho awta mje wutorhny. Wrjeskot, wołanje a potom znowa wrjeskot. Skočich k woknu. Za zawěškom so chowajo spytach spóznać, što so stawaše. W domje napřećo zaćahny swójba. Z woknow sapaše swěca na chódnik. Spó­znach tři wosoby. Žonu, muža a jězdny stoł, w nim holca. To bě swójba ze šule! Nowi susodźa. Čehodla nic.

Mučna padnych zaso do łoža. Dźensa ničo wjac! Jenož spać. Dźeń přesćěhowaše mje w sonach, w kotrychž so wu­čer­pana přećiwo šěrym ducham wobarach. Hrožachu mje šlapnyć. A tola so jim wuwinych.

To bě nóc kaž žana. Woči wočinić a so čuć kaž z hajzla sćeh­­­­­njena. Wostach ležo, začinich woči, swět njech wostanje wonka. Sćahnych sej poslešćo přez hłowu. Mjezwočo toho naduwaka so mi zjewi. Kak hladaše. Wustróžanej woči a z bo­losćemi zmoršćene wobličo. A jenož krótki wokomik po tym tute smje­će, wědźo, zo bě to wulki zmylk. Mój zmylk. A swět tu zaso bě. Poskach. Njesłyšach ničo. Zawěsće bě­chu hižo wšitcy z domu. Ležach a dychach. Wěčnje bych tak ležała.

Zaklinka. Tasach za šmóratkom, kiž bě so něhdźe pod hromadu drastow pódla łoža zhubiło. Zaso krótki zynk. »Što činiš?«, pisaše Mila. Někotre dalše powěsće so při­dru­žichu. Njemějach hłowu swobodnu. Što měnja, što činju? By z nich něchtón stanył a so za mnje zasadźił, mje zakitował? Wčera njejsu. W rjadowni bě měr, zo sy móhł jehličku padnyć słyšeć. Nichtón njeje sej zwěrił so piknyć. Njewěriwje hladachu na skurilnu scenu. Mam tam woprawdźe přećelow? Snano Milu. Wona spyta mje rozumić, tež hdyž wěm, kak ćežko jej druhdy je, moje njemdre mysle sćěhować.

Laptop hišće šwórčeše, stłóčich knefl, ličak wotući. Spěš­nišo hač ja. Prěnje nadawki hižo tu běchu. Na tym njeklaca, wězo nic. Hdyž ći prawje napraskaja, potom je šansa wulka, zo ći dopokazaja, što wšitko njezdokonješ.

Trjebach energiju, dźěch won, tam mějach městno jenož za sebje! Stwjelca trawy majkachu moje bristwa, miły wětřik sej we włosach zahra. Lubuju wóń pózdnjeho nalěća. Poza­stach a dach sej ćopłe słónco chwilku do mjez­woča swěćić, nasrěbach so swětła a dopomnjenka na pěstowarnju mje wobjimaše. Pěstowarka, kiž so z nami do słónca stupi, w kóž­dym počasu, a nas móc słónčnych pruhow začuwać daše. Tutón ri­tual njejsym ženje wotpołožiła. Tež nětko čujach chłód­ki mróčelow, kiž po njebju ćahachu. Šěre wokomiki, kiž so přez móc swětła zhubja. Zarych porsty do woćopleneje ze­mje kaž tehdy w prěnich šulskich lětach, hdyž zdaše so wšo tak napjate a nowe. Za kóždej stronu w šulskich knihach ča­kaše nowy swět. Wučerka nas pohonjowaše slědźić a so wuspytać. Tehdy wěrjach, zo wšitko zdokonjam, zo wotkryju wulke potajnstwa.

Běžach dale dele k jězorej.

»To je moje městno!«

»Rezerwowane tu ničo njebě«, zablawkny njewočakowany kruty hłós a znate mjezwočo ze zelenymaj wočomaj wužadujo na mnje wudźěraše. Okay, ta wě, kak na času je, a na zwady njechach so podać. Wotstawk, hudźba, laptop, swět hasnyć a popołdnju wšitko wotpósćelu. Tu njedam so nadběhować.

»Homeoffice?«, zarjeji naraz něchtó na mnje. Słuchatce sej z wuši ćahajo widźach holcu, kiž so za wobrazowku zjewi. Pomału ridrujo so stoł bližeše. Hač trjeba pomoc? Jeje krute pohladnjenje a rozsudne pohiby moje prašenje podusychu. Město toho bórbolach:...